Дательный падеж в польском языке отвечает, как в русском и украинском, на вопросы “кому? (komu?) / чему? (czemu?)”. Это не самый популярный падеж с точки зрения частоты использования, некоторые конструкции перекликаются с другими склонениями, при этом он нуждается в особенном внимании из-за его частой неинтуитивности для украино- и русскоязычных людей.
Давайте разбираться в окончаниях.
Единственное число существительного
| Род | Окончание | Комментарий | Пример |
| Męski | -owi | большинство окончаний мужского | dziadkowi, synowi, samochodowi |
| -u | слова-исключения | panu, ojcu, bratu, Bogu, kotu, psu * | |
| Żeński (+ męskoosobowy) | -e (-ie) | большинство окончаний в женском + личномужские с окончанием «-a» | mężczyźnie, programiście, mamie, siostrze |
| -y | после отвердевших согласных (c, dz, cz, sz, rz, ż) + личномужские с окончанием «-ca» | kierowcy, tacy, pracy, twarzy, wiedzy | |
| Żeński | -i | после l, j, ś, ń, ć, ź | kości, miłości |
| Nijaki | -u | не забываем, что -um не склоняется | dziecku, oknu, światłu, muzeum |
* Слова-исключения: Bogu, panu, psu, kotu, bratu, ojcu, chłopcu, światu, diabłu, czortu, lwu, czartu, księdzu, księciu, chłopu, łbu, popu. К сожалению, следует заучить (на первом этапе хотя бы те самые популярные).
Кроме того, существуют слова, которые могут использоваться в двух формах -с окончанием -u а также -owi (показать):
człeku / człekowi, orłu / orłowi, osłu / osłowi, katu / katowi, kwiatu / kwiatowi, Krakowu / Krakowowi, Tarnowu / Tarnowowi, Charkowu / Charkowowi
Единственное число прилагательного
С прилагательными ситуация немного приятнее из-за схожести окончаний к украинскому и русскому языкам:
| Род | Окончание | Пример |
| Męski | -emu | Puchar dostał się najlepszemu zawodnikowi |
| Żeński | -ej (-iej) | Puchar dostał się najlepszej drużynie |
| Nijaki | -emu | Puchar dostał się najlepszemu dziecku |
Единственное число — примеры
Попробуем создать несколько примеров с разными окончаниями.
Мужской / Męski
- Wszystkie końcówki mianownika, końcówka -owi:
- Profesor kazał zostać po lekcji nowemu studentowi;
- Dzieci zrobiły domek na drzewie małemu ptakowi;
- Już nic nie pomoże twojemu smartfonowi, warto kupić nowy.
- Wyjątki, końcówka -u:
- Piotrek, weź pomóż temu Panu z walizkami;
- Już wiecie co podarujecie mojemu bratu?
- Każdemu ojcu jest potrzebne wsparcie od dzieci;
- Tylko jednemu Bogu wiadomo jak będzie wyglądało jutro;
- Na pomoc naszemu światu prychodzą zielone źródła energii;
- W tym roku nagrodę przyznaczamy najsprytniejszemu psu oraz najpiększemu kotu.
Личномужской / Męskoosobowy
- Męskoosobowe -a, koncówka -e/-ie:
- Cześć, dałabyś możliwość przystojnemu mężczyźnie zaprosić Cię na taniec?;
- Ola dużo klaskała głównemu artyście;
- Piotr nie dostarczył wszystkich dokumentów głównemu wojewodzie;
- Marek zaproponował też dołączyć swojemu koledze do naszej imprezy.
- Męskoosobowe -ca, koncówka -y:
- Tomku, mógłbyś powiedzieć kierowcy żeby zatrzymał się na przystanku?
- Masz 3 złote? Bo muszę oddać sprzedawcy;
- Znanemu zabójcy ze Stanów Zjednoczonych grozi do 50 lat więzienia.
Женский / Żeński
- Żeński z różnymi końcówkami mianownika, koncówka -e (-ie):
- Co podarujecie mojej mamie na urodziny?
- A co, tylko ładnej dziewczynie mówią się komplementy?
- Jednej kobiecie z mojej grupy mąż podarował samochód na urodziny!
- Weź odklej tej niebieskiej butelce etykietę;
- Mógłbyś swojej gitarze już znaleźć miejsce w tym pokoju?
- Już wymyśliłeś co podarujesz swojej gwieździe na święta?
- Tej drodze zdecydowanie brakuje świateł dla bezpieczeństwa dzieci;
- Wojtku, spróbuj swojej sile jeszcze dodać trochę rozumu.
- Żeński z końcówką mianownika c, dz, cz, sz, rz, ż, koncówka -y:
- Granicy pomiędzy Polską a Ukrainą są potrebne jeszcze dwa piesze przejścia;
- Konserwowanej kukurydzy od tej firmy zawsze brakuje smaku;
- Tej rzeczy przydała by się szwaczka. / Tęczy w swojej piękności nie brakuje kolorów;
- Piotrek, na pewno chcesz dać tej myszy jedenie? Przecież ona tu wróci. / Kasia, z tego co słyszę, to twojej duszy pomoże tylko kościół;
- Do twojej twarzy pasował by ten kapelusz / Tej burzy chyba nie ma różnicy są tam ludzie czy nie;
- Bilety kupiłem, hotel zarezerwowałem: naszej podróży już nic nie zaszkodzi! / Kochanie, tej plaży brakuje tylko Ciebie.
- Żeński z końcówką mianownika l, j, ś, ń, ć, ź, koncówka -i:
- Agnieszka, dodać twojej kąpieli trochę bąbelek? / Tej cebuli przydałoby się trochę dłuższe smażenie na patelni;
- Koleji obok naszej wsi przydałby się jakiś porządny remont; / Baśka, ja też uważam, że mojej pensji brakuje kilku dodatkowych zer na końcu;
- Magda, nie będziemy dużo skakali, twojej piersi nic nie zaszkodzi;
- Czarku, mógłbyś dodać swojej dłoni trochę mocniejszy uścisk? / Idź podaj rękę tej pani, jeżeli nie chcesz żeby się wywaliła;
- Tej nowości zdecydowanie brakuje świeżości;
- Dzięki waszej odpowiedzi już będę mógł w końcu wyluzować;
- Kupię swojej babci kwiatki, na pewno bardzo się ucieszy!
Средний / Nijaki
- Karol, weź pomóż piwu trafić na nasz stół;
- Mariusz, twojemu pismu brakuje zasad stylistycznych;
- Temu muzeum nie pomoże reklama, trzeba zmieniać całą koncepcję.
Множественное число
Во множественном числе всё намного проще: существительные во всех родах заканчиваются на -om, а прилагательные — на -ym/-im.
| Часть речи | Окончание | Пример |
| Rzeczowniki | -om | Dziadkom, bratom, artystom, kierowcom, kobietom, twarzom, kościom, oknom, muzeom |
| Przymiotnik | -ym(-im) | Twardym dziadkom, wysokim kobietom, szerokim oknom |
Множественное число — примеры
- Tym twardym dziadkom przydałyby się młode dziewczyny;
- Ładnym dziewczynom nie brakuje uwagi od twardych dziadków;
- Polskim muzeom można byłoby zaprojektować pokoje dla twardych dziadków oraz ładnych dziewczyn.
Как видите, дательный падеж в польском языке является весьма малоинтуитивным, при этом довольно редким падежом. Увы, его редкость не значит полное отсутствие, потому всё же придётся приделить его изучению немного больше времени, чем другим, более частотным и лёгким падежам. Для его практики могу смело рекомендовать чтение.